Radmor FM-315 (FM-316)/Opis zespołu nadawczo-odbiorczego

Nadajnik

Nadajnik zawiera następujące moduły:

SW10 - stabilizator napięcia i wzmacniacz akustyczny
WL10 - jednostopniowy wzmacniacz akustyczny z ogranicznikiem i filtrem korekcyjnym
AW10 - amplifiltr z wtórnikiem dopasowującym
ON13 - oscylator
MN13 - modulator
TN13 - pierwszy potrajacz częstotliwości
TN23 - drugi potrajacz częstotliwości
DN13 - podwajacz częstotliwości
WS13 - pierwszy wzmacniacz sterujący
WM13 - wzmacniacz mocy
FA13 - filtr antenowy
ARW - układ automatycznej regulacji wysterowania (zmontowany na płytce AR10).

Sygnał akustyczny z mikrofonogłośnika poprzez opornik separujący R₁, (moduł AR10) zostaje doprowadzony do wzmacniacza mikrofonowego, pracującego na tranzystorach T2 (moduł SW10) i T1 (moduł WL10) w układzie wspólnego emitera. Kondensator blokujący opornik emitera tranzystora T1 (moduł WL10) ma małą wartość pojemności, w związku z czym dla małych częstotliwości powstaje ujemne sprzężenie zwrotne, dające preemfazę 6 dB/okt. Diody D1 i D2 w tym module spełniają rolę ogranicznika dewiacji. Regulację ograniczenia dewiacji umożliwia opornik regulowany R₄ umieszczony na płytce AR10. Stopień na tranzystorze T1 (moduł AW10) pracuje jako wzmacniacz ze sprzężeniem zwrotnym, zapewniającym razem z układem całkującym R₇C₄ odpowiednie obniżenie charakterystyki częstotliwościowej powyżej 3000 Hz. Wtórnik emiterowy na tranzystorze T2 (moduł AW10) dopasowuje wyjście toru akustycznego do modulatora.

Sygnał w.cz. jest generowany w generatorze pracującym na tranzystorze T1 (moduł ON13). Częstotliwość tego generatora jest stabilizowana oscylatorami kwarcowymi, dołączonymi za pomocą przełącznika kanałów. Napięcie z generatora jest doprowadzane do bazy tranzystora T1 modulatora fazy (moduł MN13). Jednocześnie do emitera tego tranzystora jest doprowadzany sygnał z wyjścia toru akustycznego.

Częstotliwość sygnału zmodulowanego jest powielana 18-krotnie (3X3X2) w trzech kolejnych powielaczach (moduły TN13, TN23, DN13), a następnie sygnał jest wzmacniany w dwóch wzmacniaczach sterujących (moduły WS13 i WS23) i wzmacniaczu mocy (moduł WM13). Z wyjścia tego wzmacniacza sygnał jest doprowadzany do anteny poprzez filtr pasmowy (moduł FA13) i styki przełącznika P1.

W nadajniku pracuje układ automatycznej regulacji wysterowania ARW, zmontowany na płytce (moduł AR10). Układ ten zabezpiecza tranzystor stopnia końcowego przed uszkodzeniem, jakie mogłoby nastąpić przy rozstrojeniu obwodów wyjściowych, spowodowanym np. zwarciem anteny.

Odbiornik

Odbiornik zawiera następujące moduły:

FP13 - obwód antenowy
WW13 - wzmacniacz w.cz.
2 × FP23, FP33 - filtry pasmowe w.cz.
MP10 - pierwszy mieszacz
OP13 - pierwszy generator lokalny
DP13 - podwajacz pierwszego stopnia lokalnego
FP43 - filtr pasmowy tłumiący sygnały o częstotliwościach niepożądanych pierwszego generatora lokalnego
FK - filtr kwarcowy
TD10 - transformator dopasowujący
2 × WP10 - wzmacniacze pierwszej p.cz.
MD10 - drugi mieszacz
FP50 - filtr pasmowy
OD10 lub OD20 - drugi oscylator lokalny
WD20a, WD10a, WD20 - wzmacniacze drugiej p.cz.
DC10 - dyskryminator częstotliwości
DF10 - układ deemfazy
WA10 - wzmacniacz akustyczny
BS10 - wzmacniacz szumów
BS20 - układ blokady szumów

Odbiornik jest superheterodyną o podwójnej przemianie częstotliwości. Sygnał z anteny jest doprowadzany do toru wielkiej częstotliwości, składającego się z obwodu antenowego, wzmacniacza w.cz., trzech filtrów pasmowych i pierwszego mieszacza. Pierwszy generator lokalny (moduł OP13) pracuje w układzie z rezystancją ujemną między bazą i emiterem, szeregowym obwodem rezonansowym w bazie i pojemnościowym obciążeniem w emiterze. Częstotliwość generatora jest stabilizowana oscylatorem kwarcowym, dołączonym za pomocą przełącznika kanałów. Sygnał z generatora jest najpierw podwajany, a następnie doprowadzany poprzez filtr pasmowy (moduł FP43), tłumiący sygnały o częstotliwościach niepożądanych, do pierwszego mieszacza.

W wyniku pierwszej przemiany otrzymuje się sygnał o pierwszej częstotliwości pośredniej, równej 10,7 MHz. Sygnał ten po przejściu przez filtr kwarcowy i wzmocnieniu w dwustopniowym, wzmacniaczu p.cz. (2×WP10) jest poddawany drugiej przemianie w mieszaczu (moduł MD10). Drugi generator lokalny pracuje na zasadzie wykorzystania ujemnej rezystancji występującej pomiędzy bazą i emiterem. Częstotliwość oscylatora (moduł OD1O) wynosi 11,165 MHz. W przypadku gdy odbiornik ma pracować przynajmniej na jednej z następujących częstotliwości: 156,300 / 156,325 / 156,350 / 167,450 / 167,475 / 167,500 MHz stosuje się oscylator (moduł OD20), pracujący na częstotliwości 10,235 MHz. Sygnał drugiej częstotliwości pośredniej o częstotliwości 465 kHz jest wzmacniany w trzech wzmacniaczach drugiej p.cz. (moduły WD20a, WD10a, WD20), pracujących na tranzystorach AF124. W radiotelefonach produkowanych przed rokiem 1971 wzmacniacz drugiej p.cz. składał się z czterech stopni (WD10, WD20, WD10, WD20), pracujących na tranzystorach TG205. Poza tym moduły z indeksem „a” mają inne wartości oporników R₂ i R₄, zapewniające odpowiedni poziom ograniczania amplitudy.

Jako detektor częstotliwości pracuje przeciwsobny dyskryminator z dwoma, obwodami rezonansowymi. Z dyskryminatora sygnał m.cz. przechodzi przez opornik regulowany R₉, umieszczony w module AR10, służący do ustawiania nominalnej mocy odbiornika, potencjometr regulacji głośności R₂ (na płycie czołowej) oraz zespół deemfazy (moduł DF10) do dwustopniowego wzmacniacza akustycznego (moduł WA10).

Z dyskryminatora jest również pobierany sygnał do układu blokady szumów. Układ ten ma na celu ograniczenie szumów odbiornika oraz zmniejszenie poboru prądu z zasilacza w czasie, gdy do odbiornika nie przychodzi sygnał, tzn. wówczas, gdy odbiornik jest na nasłuchu.

W radiotelefonach produkowanych przed rokiem 1971 wzmacniacz szumów (moduł BS10) pracuje na tranzystorze TG20 lub TG105, a układ blokady szumów (moduł BS20) — na tranzystorach BF504 lub BF505. Ponadto w module BS20 stosowano opornik R₁ o wartości 560 kΩ.

Na płytce modułu BS20 oprócz układu blokady szumów znajdują się:

wkładka bezpiecznikowa B1 (0,4 A) i dioda D1, włączona tak, że przy odwrotnym dołączeniu biegunów baterii zasilającej następuje zwarcie źródła zasilania przez bezpiecznik i diodę; powoduje to natychmiastowe przepalenie bezpiecznika i zapobiega ewentualnemu uszkodzeniu radiotelefonu;
dzielnik, składający się z oporników R₉ i R₁₀, obniżający poziom sygnału m.cz. dla słuchawki.